Als je denkt aan Nederlandse literatuur dan denk je waarschijnljik eerder aan Jan Wolkers, realisme of Jip en Janneke. Maar ook volksverhalen zijn onderdeel van ons Nederlands cultureel erfgoed. Nederlandse volksverhalen kun je onderverdelen in drie verschillende categorieën, waar we in een eerder artikel aandacht aan besteed hebben. Vandaag willen we wat dieper in de Nederlandse literatuur en folklore duiken om t zien welke mythen, sagen en legenden we in ons eigen taalgebied kennen.
Een mythe gaat vaak over een ontstaansgeschiedenis of een godsdienst, legenden gaan vaker over historische figuren of gebeurtenissen met een morele boodschap, en sagen combineren geschiedenis met folklore en overdrijvingen.
Lees hier meer over het verschil tussen deze drie typen teksten.
Nederlandse volksverhalen in de Efteling
Sprookjespretpark de Efteling in Kaatsheuvel focust op sprookjes en verhalen. Het park heeft het sprookjesbos waar je veel sprookjesfiguren kunt terugvinden, zoals Roodkapje en Vrouw Holle. Maar ook volksverhalen komen terug in de Efteling.
De achtbaan Joris en de draak is gebaseerd op de legende van Sint Joris. Hoewel dit verhaal zijn origines heeft in Griekenland, heeft het verhaal ook zijn weg gevonden naar de Nederlandse volkscultuur. Net zoals met sprookjes, werden ook volksverhalen vaak doorverteld en staken ze soms de landgrenzen over. In dit verhaal is er een draak die mensenoffers vraagt. Wanneer de dochter van de koning wordt uitgekozen als offer, biedt de koning een goudprijs (de dappere die de draak verslaat, ontvangt duizend en één dukaat!). Zoals de titel al verklapt is het Sint Joris die de draak doodt.
Om in het thema van achtbanen in de Efteling te blijven: de Vliegende Hollander is natuurlijk gebaseerd op de legende. Het schip vertrok uit de 17e eeuw uit Amsterdam maar werd vervloekt door ofwel de roekeloosheid van de kapitein, ofwel omdat ze besloten met Pasen uit te varen, wat natuurlijk niet oké is. Het schip werd vervloekt om voor eeuwig op zee te varen.
De nieuwste achtbaan van de Efteling, de Baron 1898, heeft het verhaal van de Witte Wieven gebruikt. De witte wieven zijn vrouwelijke verschijningen in witte gewaden die vooral bekend zijn in het zuiden van Nederland en in België. In de achtbaan bewaken ze de mijnschacht, maar ze dwalen ook in heide en velden. Het verhaal is niet zozeer een mythe, maar de witte wieven zijn wel mythologische figuren.
Ten slotte het verhaal van de Bokkenrijders die het thema vormen van de Villa Volta. De bokkenrijders zijn een legende uit Zuid Nederland en Belgisch Limburg. Het was een bende bandieten die onder andere kerken plunderden. Ze zouden een pact hebben gesloten met de duivel en 's nachts op bokken door de nacht vliegen. In het pretpark de Efteling kun je dus, naast sprookjes, ook een aantal volksverhalen tegenkomen. Dit zijn ook wel een aantal van de bekendse Nederlandse volksverhalen die we kennen. Maar er zijn er nog een paar.
Nederlandse volksverhalen
Een van de bekendste Nederlandse volksverhalen is van de kleine jongen Hansje Brinker die een gat in de dijk ziet en zijn vinger erin stopt om het water tegen te houden, en zo de stad redt. We kennen ook het verhaal van de Waterwolf, de mythe over een monsterlijke wolf die dijken doorbrak en het land liet overstromen.
Een bekende Nederlandse sage is het Vrouwtje van Stavoren, een rijke koopmansweduwe die door haar hebzucht haar eigen ondergang veroorzaakt. Het spook van het Hooge Huys is er ook een, dit verhaal speelt zich af in Amsterdam en gaat over een huis dat spookt, maar het spook is alleen te zien door wie onrecht heeft gepleegt. Ten slotte willen we het boek Hex van Thomas Olde Heuvelt nog noemen. Dit verhaal is gebaseerd op de legende van een heks in Beek, vlakbij Nijmegen, die de stad terroriseert.
Andere bekende Nederlandse volksverhalen zijn Sint Brandaan en Reynaert de Vos. De reis van Sint Brandaan is een legende over een monnik die niet in de wonderen van de wereld gelooft, door God gestraft wordt voor zijn ongeloof en vervolgens de wereld rond moet reizen om ze zelf te aanschouwen. Reynaert de Vos is oorspronkelijk Frans maar werd ook veel verteld in Nederland en heeft hier een eigen leven gekregen. Het is een van de belangrijkste werken in de Nederlandse literatuur geworden, en gaat over de vos Reynaert die allerlei streken uithaalt. Het is een satire op de menselijke samenleving in de vorm van een fabel. In dit artikel hebben we gekeken naar Nederlandse volksverhalen. Meer lezen over Nederlandse literatuur? Lees dan ook ons artikel over de leukste Nederlandse boeken!
Comments